การถามตอบเวลา วัน และเวลา

วัน และเวลา

ชาวพม่าจะแบ่งเวลาในแต่ละวันเป็น 12 ชั่วโมง2คาบคือกลางวันและกลางคืน  เมื่อนับ ชั่วโมงกำหนดบอกกลางวัน หรือกลางคืนไปด้วยกันกับตัวเลข อาทิ “มะ แนะ ชิ นายี” คือ“แปดโมงเช้า” และ “ญะ ชิ นายี” คือ“แปดโมงค่ำ (สองทุ่ม)”

ช่วงเวลา

เช้า                reuf                      มะ แนะ

เที่ยง              rëef;wnfh                  มู้น แตะ

บ่าย               ae@vnf                  เนะ แล

เย็น                nae                      ญะ เน

ค่ำ                 nOD;ydkif;                  ญะ อู ไป้

ดึก                 nOfheuf                   ญีน แนะ

ใกล้รุ่ง             tm&k%fwuf           อา โยน แตะ

ปี                  ESpf                          นิ

เดือน              v                          ละ

วัน                 ae@                        เนะ

วันที่               &uf                   แยะ

ชั่วโมง / โมง     em&D                  นายี

นาที               rdepf                  มินิ

วินาที             puUef@                 แซ่ กั่น

ae@ (เนะ) วัน

ลำดับแรกเรามารู้จักกับ การเรียกชื่อวันทั้ง 7 ในหนึ่งสัปดาห์และ เดือนทั้ง 12 ในหนึ่งปี

วันอาทิตย์                  [ta nin ga nwe ne] ตนีนกะนเวเนะ

วันจันทร์                    [ta nin lar ne] ตนีนลาเนะ

วันอังคาร                      [in gar ne] อีนกาเนะ

วันพุธ                        [bod da hu ne] โบะดะหู้เนะ

วันพฤหัสบดี         [kyar thar pa tay ne] จาตาปะเต้เนะ

วันศุกร์                   [thauk kyar ne] เตาะจาเนะ

วันเสาร์                         [sa nay ne] ซเนเนะ

v (ละ) เดือน

มกราคม                     [zan na war yi la] ซานนะวายีละ

กุมภาพันธ์            [phe phor war yi la] เพพอวายีละ

มีนาคม                      [mat la] มะละ

เมษายน                      [aye pyi la] เอปยีละ

พฤษภาคม                   [may la] เมละ

มิถุนายน                      [zun la] ซุนละ

กรกฎาคม                  [zu lai la] ซูไลละ

สิงหาคม                 [Aw gout la] ออโกะละ

กันยายน            [set tin bar la] แซะตีนบาละ

ตุลาคม           [out to bar la] เอาะโตบาละ

พฤศจิกายน             [no win bar la] โนวีนบาละ

ธันวาคม                 [di zin bar la] ดีซีนบาละ

ที่ประเทศเมียนมาใช้ระบบการอ่านปีเป็นสองระบบ แบบที่หนึ่งเป็นแบบประเพณีวัฒนธรรมดั่งเดิมของเมียนมาคือ “ปีเมียนมาศักราช” เช่น สำหรับปี 2012 เท่ากับปีพม่า 1374 แบบที่สองคือแบบอังกฤษใช้ ค.ศ. ส่วนใหญ่ชาวบ้านธรรมดาใช้ศักราชเมียนมา และค.ศ.นั้นใช้ฉะเพราะคนมีการศึกษาและเป็นทางการ เมื่อจะเขียนหรือพูดวันที่ เดือน ปี ชาวเมียนมาจะพูดและเขียนปีเป็นอันดับแรก ต่อมาด้วยเดือนแล้ววันที่เช่น ปี 2012 เดือน ตุลาคม วันที่ 16,  

คำถามที่ใช้ถามเวลาโดยทั่วไปว่า “กี่โมงแล้ว” เป็นภาษาเมียนมาคือ  [bae hna nar yi shi bar byi lae] “แบ นะนายี ชิบาบยีแล้” ถ้าจะตอบคำถามนี้ว่า “สิบโมงเช้าแล้ว” พูดเป็นภาษาเมียนมาว่า  [ma nat sae nar yi shi bar byi] “มแนะ แซนายี ชิบาบยี” เมื่อตอบคำถามแบบนี้ถ้าไม่ได้อยู่ในสถานการณ์ต้องบอกว่าเช้า บ่าย เย็น กลางคืนก่อนที่จะบอกเวลา บางทีแบบชาวบ้านใช้พูดแบบประเพณีวัฒนธรรมดั่งเดิมว่า [ma nat sae nar yi hto byi] “มแนะ แซนายี โท้บยี” ที่ความหมายเดียวกันกับคำตอบข้างบนนี้

เพื่อจะถาม“วันนี้เป็นวันอะไร”  [di ne bar ne bar lae] “ดีเนะ บาเนะ บาแล้” คำตอบคือใช้คำต้นของคำถามว่า “ดีเนะ” แปลว่า “วันนี้” แล้วต่อด้วยชื่อของวันเช่น  [di ne thauk kyar ne bar] “ดีเนะ เตาะจาเนะ บา”

“วันนี้วันที่เท่าไร” [di ne bae hna yetne bar lae] “ดีเนะ แบนะแยะเนะ บาแล้” เพื่อตอบคำถามนี้เราต้องจำตัวเลขแบบภาษาเมียนมาด้วยเช่น คำตอบว่า “วันนี้วันที่ 16”  เป็นภาษาเมียนมาคือ [di ne sae-chouk yet ne bar] “ดีเนะ แซะเชาะแยะเนะ บา” 

แบบเดียวกันเพื่อจะถาม “เดือนนี้เป็นเดือนอะไร”  [di la bar la bar lae] “ดีละ บาละ บาแล้” คำตอบใช้คำต้นคำถาม “ดีละ” แล้วต่อด้วยชื่อของเดือนเช่น ตอบว่า “เดือนนี้เป็นเดือนตุลาคม” [di la out to bar la bar] “ดีละ เอาะโตบาละ บา” สำหรับการพูดปีก็เช่นเดียวกัน

ทีนี้ถ้าเราจะติดต่อสื่อสารกับชาวเมียนมาเพื่อมานัดหมายนั้นไม่เป็นอุปสรรคต่อการสื่อสารสำหรับคนไทยแล้ว แต่ก็ยังมีใช้ระบบ วัน เดือน ปี แบบประเพณีวัฒนธรรมดั่งเดิมของเมียนมาที่ไม่อธิบายในนี้เอาไว้ เพราะว่าปฏิทินพม่าแบบวัฒนธรรมดั่งเดิมเป็นการนับโดยใช้ข้างขึ้นข้างแรมตามการเคลื่อนไหวของพระจันทร์ นี้เป็นอีกระดับหนึ่งของการศึกษาต่อไป ©